Αξίωση από διαφυγόντα κέρδη - υπερημερία πωλητή - ορισμένο αγωγής

Από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 298, 341, 343, 383, 385, 513 και 516 ΑΚ συνάγεται ότι, αν ο πωλητής βρίσκεται σε υπερημερία ως προς την εκπλήρωση των συμβατικών του υποχρεώσεων, της μεταβίβασης δηλαδή και παράδοσης του κατά κυριότητας πωληθέντος πράγματος στον αγοραστή, με την παρέλευση της σχετικής δήλης ημέρας, ο τελευταίος έχει, κατ' επιλογή, το δικαίωμα ή να εμμείνει στη σύμβαση και να ζητήσει αποζημίωση για τη ζημία που υπέστη από την καθυστέρηση εκπλήρωσης της παροχής ή να τάξει στον υπερήμερο πωλητή εύλογη προθεσμία για την εκπλήρωση της παροχής του, δηλώνοντας συνάμα ότι μετά την άπρακτη πάροδο εκείνης αποκρούσει την αντίστοιχη εκπλήρωση, σε περίπτωση δε που περάσει άπρακτη η προθεσμία, έχει το δικαίωμα ή να απαιτήσει αποζημίωση για τις θετικές και τις αποθετικές του ζημίες (διαφυγόντα κέρδη), που κατ' αιτιώδη συνάφεια προκλήθηκαν σ' αυτόν από την μη εκπλήρωση των υποχρεώσεων του πωλητή ή να υπαναχωρήσει από την σύμβαση, όχι όμως και να ζητήσει την οφειλόμενη παροχή (ΑΠ 653/2008 ΕλλΔνη 51.109, ΕφΑθ 3486/2010 ΕλλΔνη 52.850). Ωστόσο δεν απαιτείται να ταχθεί η προμνημονευόμενη προθεσμία για την εκ μέρους του πωλητή εκπλήρωση των ως ανωτέρω υποχρεώσεων του, αν από την όλη στάση εκείνου προκύπτει ότι το μέτρο αυτό θα ήταν άσκοπο ή αν ο αγοραστής, εξαιτίας της υπερημερίας του πωλητή, δεν έχει πλέον συμφέρον στην εκτέλεση της συμβάσεως (ΑΠ 1266/2002 ΕλλΔνη 45.480). Πότε συμβαίνει τούτο κρίνεται κατά τους όρους της συναλλακτικής καλής πίστης και κατά τις συγκεκριμένες περιστάσεις, όπως όταν ο πωλητής δηλώνει ρητά ότι δεν θα εκπληρώσει την παροχή του ή όταν κωφεύει στις επανειλημμένες οχλήσεις του αγοραστή ή γενικότερα δείχνει πλήρη αδιαφορία για την εκπλήρωση της παροχής (ΑΠ 1814/2007 ΕλλΔνη 49.202). Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 298 ΑΚ, ως διαφυγόν κέρδος λογίζεται εκείνο που προσδοκά κανείς με πιθανότητα , σύμφωνα με την συνηθισμένη πορεία των πραγμάτων ή τις ειδικές περιστάσεις και ιδίως τα προπαρασκευαστικά μέτρα που έχουν ληφθεί. Έτσι, για την εφαρμογή της διάταξης αυτής, αρκεί η πραγματική δυνατότητα του ζημιωθέντος προς πορισμό εισοδήματος, υπό την προυπόθεση βεβαίως ότι τούτο δεν πρέπει να οφείλεται σε αιτία παράνομη ή ανήθικη, δηλαδή σε παραβίαση νόμιμης απαγόρευσης, του διαφυγόντος κέρδους (ΑΠ 1958/2009 ΕλλΔνη 52.69, ΑΠ 1495/2009 ΕλλΔνη 51.30, ΑΠ 1308/2006 ΕλλΔνη 48.764). Τα περιστατικά που προσδιορίζουν την προσδοκία ορισμένου κέρδους, με βάση την, κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, πιθανότητα, καθώς και οι ειδικές περιστάσεις και τα ληφθέντα προπαρασκευαστικά μέτρα πρέπει, σύμφωνα με το άρθρο 216 ΑΚ, να εκτίθενται στην αγωγή. Δεν αρκεί δηλαδή η αφηρημένη επανάληψη των ως άνω εκφράσεων του άρθρου 298 ΑΚ, ούτε του συνολικώς φερομένου ως διαφυγόντος κέρδους, αλλ' απαιτείται η εξειδικευμένη και λεπτομερής, κατά περίπτωση, μνεία των συγκεκριμένων περιστατικών και μέτρων, που καθιστούν πιθανό το κέρδος ως προς τα επί μέρους κονδύλια, καθώς και η ιδιαίτερη επίκληση των κονδυλίων αυτών, ώστε να είναι δυνατή η απόδειξη αυτών (ΟλΑΠ 19/1992 ΕλλΔνη 33.1435, ΑΠ 1038/2009 ΕλλΔνη 51.110).

Με την υπ΄ αριθμ. 11891/2019 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης (ως εφετείο) έγινε δεκτή εν μέρει αγωγή πελάτισσας του γραφείου μας, με την οποία διεκδικούσε αξίωση από διαφυγόντα κέρδη.